Gezegen

Güneş veya diğer yıldızlar etrafında genellikle sabit elips yörüngeler üzerinde dönen gök cisimleridir. Güneş Sistemi dışındaki gezegenlere öte gezegen denilir.

Uluslararası Astronomi Birliği'nin bir gökcisminin gezegen olarak kabul edilebilmesi için kabul ettiği son kriterler şunlardır:

- Güneş çevresinde belirli bir yörüngede dolanmak,
- Kendi kütleçekimiyle yuvarlaşabilecek kadar bir kütleye sahip olmak,
- Yörüngesinin yakın komşuluğunu temizlemiş olmak,


Güneş Sistemi'nde gezegen olarak kabul edilen 8 gök cismi bulunmaktadır. Bunlar güneşten uzaklıklarına göre sırasıyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Uzun bir süre gezegen olarak kabul edilen Plüton Uluslararası Astronomi Birliği'nin gezegen tanımını değiştirmesinden sonra cüce gezegen olarak nitelendirilmiştir.

Güneş Sistemi'ndeki gezegenler Yer Benzeri (Kayalık) ve Gaz Devleri olarak ikiye ayrılır.

Yer Benzeri Gezegenler; Merkür, Venüs, Dünya ve Mars'tır.

Gaz Devleri ise Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Bazı astronomlara göre Uranüs ve Neptünbuz devi olarak sınıflandırılmalıdır.

Gezegenleri kütle büyüklüğüne göre sıralayacak olursak devasa büyüklüğüyle Jüpiter birinci sırada gelir. Yine oldukça büyük olan Satürn onu takip eder. 3.sıradaki Uranüs ve 4.sıradaki Neptün de dünyaya kıyasla çok büyüktür.

Dünya büyüklük olarak 5.sıradadır. Boyutları dünyayla hemen hemen aynı olan Venüs az farkla 6.sıradadır. Mars 7.sırada olup diğer gezegenlere göre oldukça küçük olan Merkür son sıradadır.

Gezegenlerin güneşe olan ortalama uzaklıkları ise şöyledir:

Merkür: 58 milyon kilometre
Venüs: 108 milyon kilometre
Dünya: 150 milyon kilometre
Mars: 228 milyon kilometre
Jüpiter: 778 milyon kilometre
Satürn: 1 milyar 430 milyon kilometre
Uranüs: 2 milyar 870 milyon kilometre
Neptün: 4 milyar 500 milyon kilometre

Gezegenlerin kütlelerinin dünya ile orantısal büyüklükleri şu şekildedir:

Dünya: 1.00
Merkür: 0.06
Venüs: 0.62
Mars: 0.11
Jüpiter: 317.8
Satürn: 95.2
Uranüs: 14.6
Neptün: 17.2